Je karakter wordt gevormd in je gezin van herkomst, passend bij je temperament. Ieder kind dat daar geboren wordt vindt een manier om aandacht te krijgen. Bovendien probeert het de nare gedragingen van alle bestaande gezinsleden zoveel mogelijk te ontduiken.
Als je geboren wordt heb je te maken twee ouders met ieder hun beschadigingen en karaktertrekjes maar ook vaak met concurrentie van oudere broertjes en zusjes. De oudste krijgt bijvoorbeeld aandacht door verantwoording te nemen en bewondering te oogsten. De tweede kiest er dan voor heel druk en een “echte jongen” te zijn. Jij neemt dan de rol van het lieve, afhankelijke, kleine meisje. Dat beperkt je in je mogelijkheden om je te ontwikkelen maar levert liefde en zorg op.
Iedere rol die je speelt betekent dat er niet van jou gehouden wordt want niemand kent je, de liefde gaat naar de rol die je speelt. Dat kan heel pijnlijk zijn maar natuurlijk is het prettig om positieve, liefdevolle, aandacht te krijgen. Maar zelfs negatieve aandacht is beter dan niet gezien worden; dat is dodelijk. Niet alleen moet je eten en drinken krijgen maar er moet ook met je gepraat worden. Bovendien heeft een kind huidcontact nodig, zonder dat kan het soms zelfs letterlijk sterven.
De hele constellatie in je gezin van herkomst is ook je karma. Je hebt die ouders, en eventuele broertjes en zusjes, gekozen omdat zij je leerweg in dit leven een vliegende start geven. De beschadigingen die je oploopt zijn essentieel hoe raar dat ook klinkt. Je copingsmechanisme in die situatie is, samen met je temperament, vormend voor je karakter. Dat wordt op een gegeven moment zo normaal dat je je ermee gaat identificeren. Herken je dat?
Het was bedoeld om je zo goed mogelijk door de situatie in je kindertijd te loodsen. Maar net als de schoentjes uit je kindertijd op een gegeven moment te klein werden geldt dat hier ook. Je oplossing voor de situatie toen gaat tegen je werken als je volwassen wordt. Bij negatief gedrag is dat makkelijk te begrijpen. Maar ook de mensen die als kind die geleerd hebben altijd te glimlachen, vrolijk en meegaand te zijn kunnen daar behoorlijk last van krijgen.
Het vervelende van zo’n copingsmechanisme is ook dat het een toneelstukje is. De liefde die je ermee oogst geeft dus het gevoel dat het voor je acteerprestatie is en niet voor jou zoals ik zei. Bovendien, als je er minder prettige reacties op krijgt voelt het alsof je niet anders kan. Tenslotte, als je niet jezelf bent loop je het risico je instinct in je onderbuik te negeren met alle risico’s van dien. Het is de kunst je identificatie ermee losser te maken zonder verwijt aan jezelf of je ouders.
We kunnen als we volwassen zijn onze ouders psychiatrische diagnoses opplakken. Dat helpt om onze boosheid te rechtvaardigen. Maar de eerste vraag is al of die diagnoses juist zijn. Bovendien, zelfs als die klopt komt de vraag in beeld of boosheid op een patiënt terecht is. Als je vader ziek is of was kon hij daar niets aan doen; zijn ouders waren waarschijnlijk ook beschadigd. Ik denk dat het beter werkt om te zien dat je zelf die beschadigde moeder hebt uitgekozen. Dan kun je aan de gang met wat je daarvan kunt leren.
Hoe duidelijker je jouw copingsmechanisme kunt observeren en herkennen hoe losser je ervan komt. Je herkent dat je onredelijk bent in bepaalde situaties en dat dat gedrag is ontstaan in je kindertijd. Dat je soms over je laat lopen komt doordat je dat wel moest als kind. Je copingsmechanisme is niet wie je bent. Het leven heeft de neiging je met die gewoonten in je gedrag te confronteren. Dat kan pijnlijk zijn maar helpt je meer bewust te worden.
Compassie voor onszelf en onze ouders en grootouders is denk ik de sleutel. Bovendien is het handig je niet te identificeren met het karakter dat ontstaan is als copingsmechanisme. Zo is het leven mooier en geven we onszelf en anderen de ruimte te groeien.
Heel veel liefs, Edith
Oefeningen:
Kijk eens of je kunt beschrijven hoe de copingsmechanismes van je ouders eruit zagen. Daarna kun je proberen op te schrijven voor welke rol jij en je eventuele broer(s) en zus(sen) hebben gekozen. Zie je hoe die allemaal op elkaar inwerken als een dans?
Kijk met compassie naar je eigen gedrag en dat van anderen. Ook als je niet precies kunt reconstrueren waar het vandaan komt kun je met liefde kijken naar de onhandige pogingen die we allemaal doen om met elkaar samen te leven. Je zou er misschien zelfs om kunnen lachen.
Verder lezen, luisteren en kijken:
Gabor Maté spreekt hier over weer jezelf worden en de copingsmechanismes loslaten: https://youtu.be/JuWg0lBVopg?si=NeHOafLwxUnN2pGD
Jimmy Knowles over psychiatrische labels: Who is the Narcissist? https://youtube.com/shorts/jqjdcEAvceA?si=3WxQ9I1UNdvT8fHE
Alberto Villoldo schrijft in Mending the past and healing the future with soul retrieval (Afdalen in je ziel in het Nederlands) en The illumination proces (De sjamanistische weg van verlichting) over de manier waarop sjamanisten omgaan met schade die je hebt opgelopen in je jeugd. Er staan ook oefeningen in die je zelf thuis kunt doen.
Joe Dispenza beschrijft in Breaking the habit of being yourself (Doorbreek de gewoonte jezelf te zijn in het Nederlands) hoe allerlei patronen vastgelegd worden in je vroege jeugd en hoe je die kunt wissen en herschrijven.
Je kunt ook verder lezen in de nieuwsbrieven van Verwondering.Nu bijvoorbeeld: 12. Het is nooit te laat voor een goede jeugd, 17. Vergeven doe je voor jezelf en de hele wereld, 21. Je levensverhaal; word je bitter of wijzer?, 51. Wat je zelf kunt doen met trauma’s, 74. Moet je ego sterven? of 87. Karma en gerechtigheid.
Wil je reageren? Laat me bijvoorbeeld weten of de oefeningen lukken en of je vragen of suggesties (ook voor andere onderwerpen) hebt. Ik zie je reactie graag: edith@verwondering.nu.
Ik krijg veel positieve reacties. Vind jij het ook leuk om de nieuwsbrieven van Verwondering.Nu te lezen? Zou je die dan door willen sturen aan iedereen die geïnteresseerd zou kunnen zijn? Je doet me daar een groot plezier mee!
Je kunt je hier aanmelden voor de nieuwsbrief van Verwondering.Nu,
eens in de 14 dagen op vrijdagochtend
Je kunt ook het YouTubekanaal van Verwondering.Nu volgen.