Je ziet stress altijd terugkomen in de puntenlijstjes voor leefstijl maar waarom is dat eigenlijk zo? We moeten daar dus iets aan doen maar hoe doe je dat?
Stress is goed als het gaat om een uitdaging. Bovendien is het af en toe onvermijdelijk. Maar als je constant onder spanning staat, kan dat een negatieve effect hebben op je gezondheid. We bedoelen dan meestal mentaal/emotionele stress. Maar er bestaat ook fysieke stress waarbij teveel gevraagd wordt van het lichaam. Dat kan bijvoorbeeld veroorzaakt worden door chemische stoffen, ziektekiemen, pijn, teveel of te weinig voeding. Het kan daarna ook chronische mentaal/emotionele stress worden.
Als je last hebt van stress ga je sneller en oppervlakkiger ademhalen. Het gevolg is dat er meer CO2 in je lichaam achterblijft waardoor je bloed zuurder wordt. Goed ademhalen doe je in je buik en door je neus. In je neus wordt stikstofoxide gevormd dat bloedvaten verwijdt en het immuunsysteem ondersteunt. Je kunt bewust je ademritme vertragen en verdiepen. Daarmee doorbreek je ook je vecht-/vluchtreactie. Heb je dat weleens geprobeerd?
Mitochondriën, de “energiefabriekjes” in je cellen hebben een noodstand voor als er gevaar is. Dat is heel handig in een acute situatie maar werkt tegen je bij langdurige stress. Die mitochondriën zitten in al je cellen maar vooral in je spieren. Die verzuren door de afvalstoffen die geproduceerd worden in die noodstand. Dat kan bij chronische stress een soort vicieuze cirkel vormen waar je lastig uitkomt. De kunst is dus daaruit te blijven of er toch weer uit te komen.
Door je nervus vagus gaan je darmen krampen of juist stil vallen, vandaar dat sommigen veel en anderen helemaal niet kunnen eten bij stress. Zo wordt ook je microbioom negatief beïnvloed door stress, er ontstaan micro-ontstekingen in de darm. Dat en het feit dat je immuunsysteem zelf minder energie krijgt maken het logisch dat je bijvoorbeeld sneller griep krijgt. Die griep is ook weer fysieke stress en kan het begin zijn van het chronisch worden daarvan.
Je lichaam handhaaft allerlei evenwichten; bijvoorbeeld je bloeddruk, je suikerspiegel en je temperatuur worden binnen bepaalde grenzen gehouden. Dat wordt homeostase genoemd en is essentieel om te overleven. Bij acute stress verschuiven die grenzen en dat is goed. Maar bij chronische stress is dat funest voor je gezondheid. Langdurige hoge bloeddruk en verhoogde suikerspiegel kunnen noodlottige gevolgen hebben voor hart en bloedvaten zoals je weet.
Het lastige is bovendien dat je grote hersenen veel minder bloed krijgen tijdens stress. Je kunt niet meer goed dingen afwegen, staat minder open voor andere perspectieven en gaat daardoor eerder in vecht-/vluchtmodus. Je krijgt daardoor het bekende onredelijke gedrag wat vaak huftergedrag wordt genoemd. Maar je kunt iemand nauwelijks kwalijk nemen wat hij doet als hij niet goed kan nadenken. Compassie voor jezelf en die ander werkt het beste, misschien heb je dat ook ervaren.
Voordat je in chronische stress zit kun je je veerkracht versterken door hormesis. Dat is aanpassing van cellen op matige fysieke stress zoals kou, warmte of sport. Wat je nog kunt verdragen zonder langdurige gevolgen maakt je sterker. Je draagkracht, dus de draaglast die je aankunt, wordt dan groter. Dat geldt voor spieren, andere weefsels en organen. Bovendien geldt dat niet alleen fysiek maar ook mentaal/emotioneel; verwerkte ervaringen maken dat je meer psychische stress aankunt.
Stress is niet te vermijden en kan heel vervelende effecten hebben. Toch kun je er veel aan doen door je draagkracht zo groot mogelijk te maken. Daarnaast kan je de draaglast verkleinen door je perspectief te veranderen. Je problemen gaan er dan heel anders uitzien en je kan er uiteindelijk zelfs dankbaar voor zijn.
Heel veel liefs, Edith
Oefeningen
Om je nervus vagus in de ruststand te krijgen kun je je ademhaling reguleren. Dat doe je door langer uit te ademen dan je inademing duurde. Bovendien kun je aan de onderrand van je schedel naar links en daarna naar rechts drukken en aan de andere kant van je nek nog eens. Verder helpt het ontspannen van je tong ook om je nervus vagus tot rust te brengen.
Mediteren werkt om stress los te laten. Je wordt je vaak eerst meer bewust van de stress in je lijf zodat het lijkt of je het tegendeel bereikt. Maar als je volhoudt ga je merken dat je meer ontspannen wordt.
Verder lezen, luisteren en kijken
Mitochondrien Minding your mitochondria | Dr. Terry Wahls | TEDxIowaCity – Bing video
Brein en hart: https://scientias.nl/beter-slapen-meer-sporten-of-minder-stress-dagelijkse-gewoonten-laten-langdurige-sporen-na-in-ons-brein/
https://www.radboudumc.nl/nieuws/2024/stress-onder-controle-met-neurofeedback
What Everyone Gets Wrong About Stress: Be Stress-Free Now https://youtu.be/odQTINAKxQ4?si=dYyX4qy8lbT3lSN7
Je kunt ook verder lezen in de nieuwsbrieven van Verwondering.Nu zoals: 2. Kun je loslaten en vertrouwen? 9. Omgaan met emoties, 21. Je levensverhaal; word je bitter of wijzer? 37. Oplossingen om goed te slapen, 52. Wat moet ik met een microbioom? 66. Hoe wordt een slachtoffer held?, 72. Zo kun je luisteren naar je lichaam of 88. Ben jij speelbal van je hormoongolven?
Wil je reageren? Laat me bijvoorbeeld weten of de oefeningen lukken en of je vragen of suggesties (ook voor andere onderwerpen) hebt. Ik zie je reactie graag: edith@verwondering.nu.
Ik krijg veel positieve reacties. Vind jij het ook leuk om de nieuwsbrieven van Verwondering.Nu te lezen? Zou je die dan door willen sturen aan iedereen die geïnteresseerd zou kunnen zijn? Je doet me daar een groot plezier mee!
Je kunt je hier aanmelden voor de nieuwsbrief van Verwondering.Nu,
eens in de 14 dagen op vrijdagochtend
Je kunt ook het YouTubekanaal van Verwondering.Nu volgen.