Nederigheid is een ouderwets, misschien zelfs wel lelijk, woord tegenwoordig. Toch hoef je geen asceet te zijn om het juist te zien als waarde.
Nederigheid wordt geassocieerd met minderwaardigheid, bedeesdheid, slaafsheid en ondergeschiktheid. Ook jezelf aan de kant zetten en je alles ontzeggen als een asceet worden genoemd. Zelfs geen inbreng of eigen mening hebben komen naar voren. Afkeer van het gebruik van macht en het aanvaarden van eer. Nederigheid gaat niet samen met egoïsme of egocentrisme en wordt gezien als het tegenovergestelde van arrogantie.
Ik kijk daar anders naar, en jij? Volgens mij zijn het voelen van minderwaardigheid en arrogantie inderdaad elkaars tegenovergestelden. Maar nederigheid overstijgt dat, laat ze allebei achter zich. Het is als het ware de top van de driehoek waarvan arrogantie en minderwaardigheid de basis zijn. Nederigheid is dienstbaarheid met behoud van eigenwaarde en zelfrespect. Een moeder is bijvoorbeeld dienstbaar aan haar kind met respect voor het kind èn voor zichzelf, dat is prachtig.
Ik heb hier een boekje staan dat heet: “De man die bomen plantte”. Het gaat over een man die vindt dat de wereld behoefte heeft aan veel meer bomen. Hij kweekte jaar in jaar uit boompjes uit zaden die hij verzamelde en plantte ze vervolgens. Zo ontstonden complete bossen simpelweg door vol te houden op plekken waar hij niemand in de weg zat. Zo’n verhaal raakt me echt, hij zocht geen publiciteit maar deed gewoon “zijn ding” zoals dat vaak genoemd wordt. Dat is een perfect voorbeeld van nederigheid zoals ik dat bedoel.
Tegenwoordig lijkt alles te draaien om imago en dus om ego en arrogantie. Als je maar een goed beeld van jezelf neer kan zetten in de wereld is het goed. Toch denk ik dat mensen die dat zoeken zich eerder minderwaardig voelen. Het voelt als een soort overcompensatie vaak. Ik prefereer dus nederigheid.
Zo kennen we ook de spirituele leraren en goeroes. Toch weten we eigenlijk allemaal wel dat we zelf al zijn wat we zoeken. We zijn zelf de goeroe die we nodig denken te hebben. Thich Nhat Hanh, een bekende Vietnamese monnik, zei dat de volgende goeroe een groep is. Dat spreekt me enorm aan, als we allemaal één zijn kan een individu niet onze meester zijn. De één heeft meer bewustzijn in dit en de ander meer inzicht in dat. We hebben allemaal kwaliteiten. De kunst is juist onze talenten te ontwikkelen en in te zetten. Daarnaast kunnen we dan dankbaar gebruik maken van die van anderen.
Bijdragen aan het geheel doe je vanuit nederigheid. Voor arrogantie is daarbij geen plaats maar ook niet voor minderwaardigheid. Je kwaliteiten kunnen benoemen en ze voluit inzetten zonder je daarop voor te staan. Bewust zijn van waar je niet zo sterk in bent en daarvoor een ander vragen is daar een onderdeel van. Of de wereld iets wel of niet waardeert, er dus veel of soms geen geld betaalt, doet niet ter zake. Jij, en jouw kwaliteiten, zijn heel waardevol! Kun je zelf dat ook zien?
We kunnen alleen maar leven zoals we leven dankzij elkaar. Dat geldt niet alleen hier en nu maar ook voor onze (voor-)ouders. Naar mate onze welvaart steeg betaalden we voor alles en hoefden we niet meer dankbaar te zijn zoals toen de buurman ons hielp. We zijn onze (voor-)ouders en nakomelingen vergeten. Misschien zijn we daarmee iets heel waardevols verloren en is het de moeite waard dat terug te brengen. We willen onafhankelijk zijn en niets en niemand nodig hebben. Maar we leven eigenlijk in een symbiose met elkaar en de Aarde. Met nederigheid kunnen we de dankbaarheid daarvoor weer voelen.
Is nederigheid nu een lelijk woord of een ideaal? Is het minderwaardig en slaafs of juist verheven? Misschien is het vooral een meer bewuste manier van kijken. Volgens mij zijn we allemaal deel van het Universum, allemaal gelijkwaardig. We dragen allemaal op onze unieke manier bij aan het geheel. We zijn allemaal essentieel.
Heel veel liefs, Edith
Oefeningen
Kijk eens eerlijk naar wat jij doet voor de erkenning of waardering van anderen. Hoe zou je handelen als je daar los van was? Zou je dat dan niet doen? Zou je het anders doen? Het gaat hier niet om jezelf veroordelen, we zijn allemaal opgevoed met het zoeken naar bevestiging. De oefening gaat alleen maar om jezelf bewust te worden van je drijfveer. Compassie voor jezelf is essentieel om het gevoel van minderwaardigheid (en dus ook arrogantie want die gaan hand in hand) te verminderen.
Je zou jezelf kunnen voornemen elke dag een of meer complimenten te geven. Kijk eens naar de kwaliteiten van anderen en geef hen er erkenning en waardering voor. De vuilnisman, de pakjesbezorger, de schoonmaker in het gebouw waar je toevallig komt, juist de mensen die vaak niet zo gewaardeerd worden verdienen je complimentje. Het helpt hen zich gelijkwaardig te voelen en jou dichterbij nederigheid te komen.
Verder lezen, luisteren en kijken
Michael Singer schreef in The surrender experiment (Het overgave-experiment in het Nederlands) over hoe zijn leven verliep toen hij zich helemaal nederig opstelde en alles deed wat het Universum hem bracht. Hier kun je hem daarover horen op YouTube: https://www.bing.com/videos/search?q=michale+singer+youtube+surrender&view=detail&mid=AC41D79E60E5740DF3FBAC41D79E60E5740DF3FB&FORM=VIRE
Giono Jean schreef het genoemde boekje De man die bomen plantte
Thich Nhat Hanh schreef o.a. The art of living (De kunst van het leven in het Nederlands) en Reconciliation Healing The Inner Child (Verzoening in het Nederlands). Hier zegt hij iets over nederigheid tijdens een bijeenkomst in Plum Village: https://www.youtube.com/watch?v=-wi-wWgqHBY
Henk Fransen schreef Bondgenoot, autobiografie van een immuuncel. In het verhaal wordt ook duidelijk dat iedere cel, net als ieder mens een unieke en essentiële bijdrage aan het geheel levert.
In de Te Tao Te Tjing staan mooie voorbeelden van nederigheid. Lao Tzu heeft het daarin bijvoorbeeld over de kracht van water terwijl het ook zo zacht is.
Je kunt ook verder lezen in de volgende nieuwsbrieven: Ben jij iemand?, Luisteren, Kun je loslaten en vertrouwen? en Geloof jij je gedachten?
Wil je reageren? Laat me bijvoorbeeld weten of de oefeningen lukken en of je vragen of suggesties (ook voor andere onderwerpen) hebt. Ik zie je reactie graag: edith@verwondering.nu.
Ik krijg veel positieve reacties. Vind jij het ook leuk om de nieuwsbrieven van Verwondering.Nu te lezen? Zou je die dan door willen sturen aan iedereen die geïnteresseerd zou kunnen zijn? Je doet me daar een groot plezier mee!
Je kunt je hier aanmelden voor de nieuwsbrief van Verwondering.Nu